TERUG

Verslag & Foto's: Gunter (Lidnr.01)

“We’re not worthy!”
Die bepaalde scene uit “Wayne’s World” speelde door mijn hoofd. In mijn geval was het wel niet Alice Cooper, maar Dave Broom die het podium ging bestijgen.

In hun eigen “vakgebied” hebbben ze elk wel dezelfde cultstatus, maar zelf was ik er nog niet uit of Wayne’s humor ook op Dave Broom van toepassing zou kunnen zijn.

Afgezakt naar Drankhandel Broekmans in Heusden Zolder en wachtende op een donkere parking voor een gesloten deur kreeg ik het af en toe toch wel wat benauwd. Wat als het niet doorgaat? Heb ik me vergist met de datum van die tasting in TastToe te Kampenhout?

Tegen de klok van acht bewogen er echter nog meer schaduwen op de parking, zodat de zekerheid groeide: hier gaat iets gebeuren.

Enkele leden van whiskyclub “the Finest Notes”, die hier trouwens hun thuisbasis hebben, slenterden naar een neergelaten rolluik, hun “colors” verlicht door de schaarse lichtbundels (toch aan deze kant van de parking).

Stipt rond acht uur kwam dit rolluik ratelend in beweging en onthulde de ingang van de shop.

In de shop achter het rolluik werd er verder gewacht.

Dave Broom was er ook ... . Toch een indrukwekkende verschijning, beetje “larger than life”.

Eindelijk was iedereen present en daalden we af naar de kerkers, oeps, sorry, de kelders.

Reuzegezellige ruimte en dus ook het “clublokaal” van de Finest Notes. Voorzichtig al wat beverige foto’s getrokken en we gingen van start.

Het thema van de avond was “turf”, en vooral de verschillen die gepaard gaan met de lokaties waar het gewonnen wordt en de whisky die er later mee gedistilleerd wordt.

De whisky’s die dit vanavond gingen duidelijk maken waren hiervoor speciaal geselecteerd uit de verzameling van Jan Broekmans himself.  

ORKNEY, HIGHLAND PARK  

Dave Broom was zo goed om zijn tastingnotes van de new make te delen. Voor HP was de neus rook, citrus en zoet. Kumquat, notig, malt en een rokerige finish. Zoet en zoeter. Citroenzuur.

De botteling die gekozen werd om duidelijk te maken dat de gebruikte turf op Orkney vooral vergane heide was, werd de ...

HIGHLAND PARK 12Y 40% 75 CL 

Niets storend. De appelsien is er. Snoep. Ok, ook de kumquat zit er in Dave. De iets frissere toets onderin. Rook is eerst te verweven om boven te komen. Moet is drinken nu want ik begin het brood op tafel te ruiken! Meer karamel, cake en toffee. Het gedroogd fruit komt van de ex -sherry. Zoete van de rook, geen steenkool, maar verweven met al het typische van HP. Mondgevoel is wel olieachtiger dan de “nieuwere” HP’s. Glijdt van de tong en coat hem. Daarna valt het fruitige langzaam weg, het zoete van de rook blijft achter en speelt na. Geen asse of zo! Prikkelend zilt blijft achter in de mond.

Ondertussen vertelt Dave over de invloed van turf op de verschillende fases in het productieproces. De grootste rol speelt turf natuurlijk tijdens het eesten van de malt in de kiln. Daar worden de olieachtige phenolen vastgezet op de pel van de gerstkorrel. De parts per million, of deeltjes phenol op een miljoen geeft al een indicatie van wat je achteraf kan verwachten in je glas. Let wel: deze PPM betreft de malt die de mouterij verlaat! Dit is niet het gehalte dat uiteindelijk in de fles terechtkomt. Dit ligt over het algemeen veel lager. En hoe leg je best het verschil uit tussen geturfde en ongeturfde malt? Juist! Je brengt een emmertje van elk mee!

SPEYSIDE, BENRIACH

New make: zoet, cake, courgette, lemoen, kalk, geconcentreerd fruit en malt. Zelf vind ik er ook nog de zurigheid van Granny Smith in. Deze Speyside distilleerderij verraste vriend en ... vriend met releases van geturfde whisky. Dat verwacht je toch niet direct van eentje uit Speyside! De turf bevat hier ook vergane struiken en bomen. De rook zal dus meer refereren naar houtvuur en bbq. In de volgende versie heel subtiel en perfect in balans:

BENRIACH 1976 PEATED 30Y 52%
SINGLE CASK FOR THE NECTAR

Het eerste wat opvalt in de neus is fruit! Het is wel een hogshead van Amerikaanse eik, maar zoveel fruit na 30 jaar? Het vlezige, de meatiness, komt pas na een tijdje. Herfstbak (?). Veel kruiden. Kaneel en gember in combinatie met frisheid. Levendig! Rook komt later in het glas. Marmelade van appelsienzeste. De kruidigheid komt van de rijping op een goed vat. Kalk. Van Mario leer ik dat turf oxideert na jaren rijping en dat een zekere fruitigheid, grapefruit bij Bowmore onder andere, of vlezigheid van “roast” of aroma van overrijp fruit, zoals bij deze Benriach, achterblijft.

Inmiddels valt wel op hoe goed Dave geïnformeerd is over het reilen en zeilen in de whiskywereld. Dat kan ook niet anders als contributor aan Whisky Magazine en constant de hele wereld afreizend om lezingen te geven over whisky. De zacht sarcastische manier waarop hij verteld over rampspoed en minder prettige gebeurtenissen in de whiskyindustrie en whiskygeschiedenis in het algemeen werkt perfect voor mij.

De volgende “turfstreek” die aangestoken wordt is die van Campbeltown. Meer specifiek de Longrow van Springbank Distillery. Ondanks de nabijheid van de zee, is de rook hier niet medicinaal. Dat komt omdat de gebruikte turf grotendeels aangevoerd werd vanuit het binnenland van Schotland. Dus vergane struiken en bomen, dus meer houtrook en asse. Toch meer dan je eerst verwacht. De hiervoor meegebrachte versie is er eentje van Cadenhead’s, uit een hogshead, gemaakt van bourbon barrels.

CAMPBELTOWN, LONGROW

Hier wordt de urban legend ontkracht dat de distillers van Campbeltown hun whisky lieten rijpen in vaten, eerder gebruikt voor het bewaren van haringen. De fishy whisky from Campbeltown vond zijn oorsprong bij het meedistilleren van heel wat feints bij de middle cut. Het volume vermeerderde zo wel, maar de kwaliteit liet te wensen over. Een “visgeur” was het resultaat.

LONGROW CADENHEAD’S 11Y 1993-2005 54.1%

Ik ruik en proef noppenkoeken?!? Olieachtig, later kokos, sorry, gorse, massa’s karamel en rook van hout. Dan azijn, zegt Dave? Ok, met wat water erbij sniffen we balsamico. Maar raap en kaas? Dikke body, dat wel. Toffee met kruiden. Zoals al gezegd: verrassend veel karamel voor een Longrow! Wow!

ISLAY, ARDBEG

Wie turf zegt denkt, automatisch aan Islay. Deze avond wordt echter aangetoond dat dit ondertussen een cliché is, maar zoals met de meeste van deze, rust er een grond van waarheid in. De turf op Islay bestaat vooral uit vergane mossen en kleine plantjes. De weke blaadjes van grotere planten krimpen dodelijk bijeen als ze na het spruiten in aanraking komen met de zilte waters die de winden over het eiland meevoeren. Dave licht de geschiedenis van de distilleerderijen op Islay toe en amuseert zich met het trieste verhaal van Ardbeg. Niet met Ardbeg zelf natuurlijk, maar met het verhaal over een legendarische distilleerderij die afstevende op een zekere ondergang ... tot een ridder op een wit paard aan de horizon verscheen, genaamd “Glenmorangie PLC”. Onder toezicht van Glenmorangie’s Bill Lumsden werd de distilleerderij van een wisse dood gered en terug nieuw leven ingeblazen. Dit niet in het minst door de release van “zijn” 17 jarige Ardbeg. Een schitterend kind van de nog bestaande en overgenomen stocks.

ARDBEG 17Y 40%

Malt, zoet, zelfs beetje likeur. Dan via de malt naar fruit, “stewed fruit” gelijk ze zegge. Creamy, maar waar is de rook? Aha, via het romige over fruit komt hij! Verbrand hout, vooral zoet. Teer, creosoot waarrond fruit, eik en banaan.

New make: zoet, roet. Sushiwrap. Lichtjes olieachtig, banaan en creosoot. Turf van mossen. Poelen. Niemand weet nog steeds niet waarvan het maritieme komt, zegt Dave.

De trend is gezet en Dave gaat verder met vertellingen uit de trieste bundel der whiskygeschiedenis. 

Natuurlijk mag Port Ellen niet ontbreken, maar het volgende vond ik hilarisch:

Diageo, een van de grootste drankgiganten ter wereld en eigenaar van tientallen whiskydistilleerderijen over gans de wereld is ook eigenaar van immense stocks. Die stocks liggen verspreid over diezelfde wereld en bevatten ook vaten van lang verloren gegane distilleerderijen. Het beheer van die stocks gebeurt vanuit het hoofdkantoor per computer. Een code geeft aan welk vat op welke plaats ligt in welk warehouse. 

Op een dag ... was de verantwoordelijke gestruikeld over de code van 2 vaten Hazelburn. Niet die van Springbank, maar van de originele Hazelburn Distillery uit datzelfde Campbeltown. Gechekt en dubbel gechekt en inderdaad: Diageo had de laatste 2 vaten Hazelburn ter wereld. In lichte euforie werd er telefonisch contact opgenomen met de “warehousemen” van het betreffende warehouse waar de code aangaf dat de vaten al meer dan 30 jaar vergeten lagen. Instructies en juiste coördinaten werden doorgegeven en met de kriebels in de buik werd er gewacht tot men ter plaatse kon bevestigen dat ze er lagen. Een tijdje later kwam er terug iemand aan de lijn met de bevestiging dat die er gelegen hadden, maar de week ervoor naar de blenders gegaan waren, om de bulk te vergroten ... . (Snik!)

EAST HIGHLANDS, BRORA

Een andere Diageo distilleerderij, waar nog minder stocks van zijn dan van hun Port Ellen, is Brora. Reeds gesloten van begin jaren ’80, maar nog steeds aan populariteit winnend bij whiskyliefhebbers wereldwijd. Brora ligt hoog aan de oostkust van Schotland en de turf kan dus “maritiem” zijn.  

Ze hebben maar 10 seizoenen geturfde whisky geproduceerd, van ’62 tot ’72, en dan begrijp je de groeiende schaarste van geturfde Brora. Na ’72 werd de vernieuwde Coal Ila de leverancier van het “smokyness” in de Johnie Walker’s en Brora ongeturfd. Deze versie is uit 1970!!! 

Om het met Wayne’s woorden te zeggen: SCHWING!!!!

BRORA 34Y 56.9% DOUGLAS LAING
OLD & RARE PLATINIUM SELECTION

Fris! Rook op de achtergrond. Appels & peren. Subtiel fragmentarisch en complex. De rook is meer een diepere toets en van een zekere vlezigheid. Na een eerste fruitpiek, een zekere aciditeit, komt hij. Zoet met verbrande toetsen. Peper & zout. De “meatyness” lingers. Fijne drop langs de tong. Het grassige komt van het kopercontact, zegt Dave, in combinatie met trage distillatie.

New make: We komen hier ook wat meer te weten over Clynelish en het belang van de foreshots & feints reciever. Details kan men steeds bekomen door in te schrijven bij een tasting met Dave ... en nu we toch bezig zijn: hij heeft een nieuw boek uit!!! En Mario gaat het invoeren!!!

ISLAY, LAGAVULIN

Terug naar Islay, nu met Lagavulin. Het verhaal start met Ian McArthur, Pinky gelijk ze zeggen. Stilaan gaan er steeds minder en minder vingers de lucht in als Dave vraagt “Wie is er al geweest? Wie kent hem?”. Beetje verlegen steek ik nu ook weer mijn vinger op, daar ik begin dit jaar nog zijn “warehousetour” heb meegedaan op Lagavulin. Daar heeft hij immers het grootste gedeelte van zijn nu al 40 jarige loopbaan in de whiskyindustrie gewerkt. Altijd interessant, zo’n kijkje achter de schermen van het leven op Islay. En oh ja, we waren al fan!

LAGAVULIN FEIS ILE 2008 DISTILLED 1993 52.9%

Geselecteerd door Pinky voor de whiskyfeesten op Islay van 2008. Collectors item avant la lettre! De bezoekers van deze feesten staan letterlijk in lange rijen om deze Feis Ile bottelingen van de distilleerderijen op Islay te kunnen bemachtigen. Niet altijd voor eigen gebruik ... .

New make: bonfire, dichte mist, zeewier en een beetje sulfer. Haast floraal. Aards en strand. Rook.

Complexiteit in het begin en direct zoete rook. Deze overheerst. Lapsang thee. “Wortels van bog myrtle” in afdronk. Eucalyptus. Zeewier. Over schil van appel naar “benzeen”. Met wat water komt er zoet. Maltsuiker? Zoete stengel van zuring?

Hier eindigt het officiele gedeelte van deze tasting rond “turf”. 

Niet alleen de uitzonderlijke whisky’s, maar ook om Dave Broom eens aan het werk te zien waren een goede motivatie om hier naar toe te komen. 

Een “hapje” werd opgediend en het napraten kon beginnen. 

Had Dave al gezegd dat hij een nieuw boek uit heeft?

Toch benieuwd of het boek de moeite is om aan te schaffen, vraag ik beleefd toestemming om er eens in te bladeren. Iemand had al eentje bij om te laten signeren, wat Dave verraste, wegens nog niet verkrijgbaar in België. Hij signeerde en beantwoordde vragen en ik las. Na een tijdje waren we echter samen het boek aan ’t overlopen en de ontwikkelingen in de whiskywereld aan ’t bespreken. Goede tips gekregen en de schitterende quote die volgde op een onwaarschijnlijk verhaal dat ik gehoord had van een tour guide in een distilleerderij die we nu niet gaan vernoemen:
“When a tour guide told you, it must be true!”

De twinkeling in zijn ogen vertelde de rest!

TERUG